بررسی اثر اسمو پرایمینگ و هیدرو پرایمینگ بر جوانه زنی و رشد گیاه ذرت تحت تنش رطوبتی

چکیده: در اکثر نقاط ایران به دلیل واقع شدن در منطقه خشک و نیمه خشک، تنش های مهم غیر زنده نظیر خشکی، شوری، دما، باد و تنش های زنده شامل قارچ ها، باکتری ها، ویروس ها و حشرات موجب کاهش عملکرد، از بین رفتن حاصلخیزی خاک و در مواردی عدم امکان تداوم کشاورزی شده است. یکی از مهمترین عوامل در رسیدن به عملکرد بالا در واحد سطح مقدار درصد و سرعت استقرار بذور کشت شده است. اما متأسفانه سرعت استقرار بذور به دلایل مختلفی از جمله تنش خشکی پایین است. برای کاهش این مشکل از تکنیکی بنام پرایمینگ بذر قبل از کاشت استفاده می شود. مهمترین مزیت تکنیک پرایمینگ افزایش سرعت جوانه زنی، یکنواختی سبز شدن و افزایش درصد جوانه زنی و شکستن خواب بذر به ویژه تحت تنش های محیطی چون خشکی، شوری و سرما در گیاهان زراعی و غیر زراعی می باشد. جهت بررسی اثر پرایمینگ بذر ذرت با گلایسین بتائین در کاهش اثرات سوء تنش خشکی، آزمایشی در سال 89-1388 در مزرعه ایستگاه تحقیقات کشاورزی ومنابع طبیعی شهرستان گناباد (پایگاه زعفران و گیاهان دارویی) در دو مرحله گلخانه ای و مزرعه ای اجرا گردید. آزمایشات گلخانه ای به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک کامل تصادفی در سه تکرار انجام شد. فاکتور اول با چهار سطح گلایسین بتائین (0، 2، 4 و 8 میلی مولار)، فاکتور دوم تنش خشکی با چهار سطح (تخلیه رطوبت گلدانها در حد 75%، 50%، 25% و 0% از ظرفیت زراعی)، فاکتور سوم مدت زمان پرایمنگ با سه سطح (12، 24 و 48 ساعت)، و فاکتور چهارم دمای پرایمینگ با دو سطح (8 و 16 درجه سانتیگراد) اعمال گردید. در مرحله مزرعه ای از طرح اسپلیت پلات با پایه بلوک کامل تصادفی استفاده شد که دور آبیاری به عنوان پلات اصلی و تیمارهای پرایمینگ در پلات فرعی قرار گرفتند. نتایج تجزیه واریانس مرحله گلخانه ای نشان داد که اثر تنش خشکی روی صفات رویشی اندازه گیری شده در این آزمایش معنی دار شد و باعث طولانی شدن زمان ظهور گیاهچه، زمان رسیدن به مرحله چهار و شش برگی و کاهش وزن خشک ساقه و ریشه ذرت شد. همچنین اثر پرایمینگ با گلایسین بتائین و اثر متقابل چهارگانه روی صفات مورد مطالعه در این آزمایش معنی دار شد. نتایج بدست آمده در بخش مزرعه ای حاکی از اثرات مثبت پرایمینگ بذر ذرت با گلایسین بتائین تحت تنش رطوبتی روی صفات وزن تک بوته و ارتفاع ذرت بود.